Lãng du cùng Sóng

Biển cả không chỉ là nơi mưu sinh mà còn là tình yêu, nguồn cảm hứng dạt dào cho chàng kỹ sư hàng hải Trương Anh Quốc sáng tác văn học, mới nhất là tiểu thuyết du ký độc đáo Sóng do Nhà xuất bản Hội Nhà văn ấn hành tháng 9-2019.

Biển cả không chỉ là nơi mưu sinh mà còn là tình yêu, nguồn cảm hứng dạt dào cho chàng kỹ sư hàng hải Trương Anh Quốc sáng tác văn học, mới nhất là tiểu thuyết du ký độc đáo Sóng do Nhà xuất bản Hội Nhà văn ấn hành tháng 9-2019.

Tiểu thuyết du ký Sóng của Trương Anh Quốc

Sóng giúp người đọc hiểu biết rõ hơn nghề đi biển của các thủy thủ và nhân viên tàu viễn dương, một nghề vốn rất quyến rũ nhưng cũng đầy nhọc nhằn và còn xa lạ với nhiều người. Đồng thời Sóng còn mang lại những kiến thức, vẻ đẹp của các vùng biển, vùng đất, con người nhiều nơi trên thế giới mà tác giả đặt chân tới bằng góc nhìn, cảm nhận tinh tế riêng biệt.

* Những câu chuyện độc đáo, bất ngờ

Về mặt diễn ngôn của Sóng, Trương Anh Quốc chọn lối viết nhẹ nhàng, không tập trung vào xây dựng cốt truyện với tuyến nhân vật xung đột mâu thuẫn kiểu thắt mở nút. Anh chú trọng đến nét mới lạ của văn hóa vùng miền theo bước chân nhân vật du hành bằng đường biển với những điều thú vị lạ lẫm. Và dưới đôi mắt của nhân vật - người đi biển cũng sẽ có cách nhìn khác qua một lăng kính khác với người du hành bằng đường hàng không hay đường bộ, đường sắt. Đó là góc nhìn từ ngoài biển vào bờ, có cả sự mong ngóng, bao dung và khao khát.

Dù chuyến đi biển đầu tiên cách đây hơn 15 năm Trương Anh Quốc đặt chân lên hơn 30 quốc gia, hàng mấy chục bến cảng nhưng anh chỉ chọn những bến cảng vùng đất đã để lại ấn tượng thật sâu sắc để đưa vào tiểu thuyết du ký Sóng. Nhà văn cho biết: “Mình chọn những điểm nhấn điển hình nói lên được tập tục, văn hóa của vùng ấy nhưng không sa đà vào chi tiết, tránh không đưa ra những thông tin có thể tra tìm trên Google. Nơi đến nhiều khi chỉ là cái cớ để có câu chuyện mà thôi”.

Đúng vậy, có nhiều câu chuyện độc đáo và bất ngờ trong tiểu thuyết du ký Sóng. Chẳng hạn, khi đến “xứ sở mặt trời mọc” tác giả phát hiện tính kỷ luật của người Nhật qua khuôn phép cấp dưới rất nể sợ cấp trên và cả cách vạch màu đỏ xanh trên mũ bảo hiểm trong nhà máy để phân biệt tôn ti trật tự; hay những người Nhật lớn tuổi vẫn chăm chỉ đi làm dù trong tài khoản họ rất nhiều tiền vì bị ám ảnh cái đói sau Chiến tranh thế giới thứ hai. Hoặc câu chuyện ly kỳ đối mặt cướp biển ở eo Malacca, sự ngang tàng của một anh công nhân da màu qua câu nói đầy tự cao: “Tao là một người Mỹ”; rồi chuyện bất ngờ với các cô gái bốc lửa cùng nụ hôn quyến rũ ở Mexico và cả sự sợ hãi của các chàng thủy thủ sau một lần “thử của lạ” ở Đức khi phát hiện mình trở thành diễn viên phim sex bất đắc dĩ…

Và cũng du hành theo Sóng, khi tàu lênh đênh đến hòn đảo ngọc Tenerife cách châu Phi chưa đầy 300km và cách Tây Ban Nha đến vài ngàn cây số nhưng nó lại là khu tự trị thuộc Tây Ban Nha. Thật kỳ lạ. Một di sản từ thời các nhà hàng hải đi thám hiểm hay thời thực dân. Mỗi năm Tenerife đón lượng khách du lịch quốc tế gấp mười lần số dân trên đảo. Chính quyền ưu tiên phát triển đảo còn hơn đất liền. Biển đảo gắn liền lợi ích kinh tế, du lịch, cả vị trí địa lý, vùng trời lòng biển lòng đất. Và tại đảo ngọc Tenerife có một cái quán của người Việt thường bị bọn Tây “ăn quỵt” nhưng chủ quán rất bản lĩnh đối phó, đồng thời luôn dành cho thủy thủ từ quê nhà những tình cảm nồng nhiệt.

* Nguồn cảm hứng lớn lao

Bên cạnh hàm lượng kiến thức văn hóa thì những chi tiết mang yếu tố tưởng tượng sáng tạo của nhà văn Trương Anh Quốc trong Sóng khá phong phú. Bởi tiểu thuyết du ký không đơn thuần như ký sự hay sách quảng bá du lịch, mà các điểm đến chỉ là chất liệu, nguồn cảm hứng cho sự sáng tạo của nhà văn. Trương Anh Quốc cho rằng, tiểu thuyết du ký có cái dễ là kết hợp “đi, nghe, nhìn” thêm thắt mà thành, nhiều khi toàn hình ảnh hư cấu nhưng bạn đọc thấy nó rất… thật. Còn cái khó là làm sao xâu chuỗi sự kiện, theo trục, tạo thành mối liên kết thống nhất hấp dẫn lôi cuốn bạn đọc từ đầu tới cuối chứ không rời rạc tản mạn.

Trong số 5 tác phẩm đã xuất bản của nhà văn Trương Anh Quốc thì có 3 tập viết thuần về biển là tập truyện ngắn đầu tay Sóng biển rì rào, 2 tiểu thuyết Biển và Sóng. Có thể nói, biển đã mang lại nguồn cảm hứng lớn lao, giúp cho chàng kỹ sư trẻ sớm tự phát hiện và chọn cho mình con đường riêng để bước vào thế giới văn chương. Như lời tâm sự của anh: “Có lẽ mình may mắn khi chọn viết về biển trong lúc có rất ít người viết về đề tài này và họ không phải là người trong cuộc. Mình viết sẽ dễ dàng hơn khi ngành hàng hải đặc thù với rất nhiều ngôn ngữ chuyên ngành”.

Từng làm việc trên nhiều con tàu đi vòng quanh khắp thế giới nhưng Trương Anh Quốc viết tiểu thuyết du ký Sóng chỉ gói ghém trong một hành trình trên một con tàu. Nhờ vậy, cuốn sách mang tính chọn lọc, khơi gợi và quyến rũ đối với bạn đọc, nhất là những người thích khám phá sự bí ẩn của đại dương cũng như những vùng đất lạ.

Nguyễn Phan Huỳnh