Những cú lừa ngoạn mục - Bài 3: Mảnh "thiên thạch" khổng lồ

PN - Ngày 25/10/2009, một mảnh thiên thạch khổng lồ rơi xuống vùng đất hoang vu tại trị trấn Mazsalaca của Latvia, gần biên giới với Estonia.

Lúc đó, Ancis Steinbergs, một sinh viên, là người đầu tiên khẳng định mình đã chứng kiến sự kiện đó khi đi dã ngoại với hai người bạn. Anh lập tức báo tin chấn động này cho cảnh sát. Theo Ancis, anh và các bạn đã thấy một vật thể lạ chói lòa bay với tốc độ cực cao, khi rơi xuống đất đã gây ra tiếng động chói tai, tạo nên một hố khổng lồ rộng 20 mét, dài ba mét và sâu đến mười mét.

Bộ trưởng Nội vụ Latvia Linda Murniece cho rằng vụ giả mạo thiên thạch là “trò đùa cay nghiệt”

Chấn động

Dù đó là ngày Chủ nhật, chính quyền Latvia vẫn lập tức phái một lực lượng hùng hậu gồm cảnh sát, quân đội và những nhà khoa học đến hiện trường để tìm hiểu sự việc. Tất nhiên, trong số này không thiếu các nhà báo.

Steinbergs đưa cuốn băng anh và các bạn quay được lên Youtube như một bằng chứng. Do ghi hình bằng camera nghiệp dư nên hình ảnh không rõ nét lắm. Việc thiên thạch rơi xuống đất không phải chưa từng xảy ra nhưng có thể nói, mảnh thiên thạch lớn như vậy là lần đầu tiên. Tên của Ancis Steinbergs, video clip cùng những gì anh kể xuất hiện đậm đặc trên các phương tiện truyền thông.

Một trong những người có mặt sớm nhất tại hiện trường là Uldis Nulle của Trung tâm Môi trường và thiên văn Latvia. Phát biểu đầu tiên của ông khi có mặt tại nơi mảnh thiên thạch rớt xuống là “Tôi chưa từng chứng kiến việc này. Đó sẽ là cơ hội quý để các nhà khoa học tìm hiểu về thiên thạch”. Ông Uldis nói điều đó vào đêm Chủ nhật, nhưng đến sáng thứ Hai, chỉ sau vài giờ nghiên cứu hố sâu được cho là tạo nên bởi mảnh thiên thạch, ông khẳng định: “Đó là đồ giả! Hố này và mọi thứ liên quan đều do bàn tay con người tạo ra. Chẳng có mảnh thiên thạch nào rơi xuống đây cả”.

Các khoa học gia khác cũng đồng quan điểm với ông Uldis. Andris Karpovics, Trường ĐH Latvia, mô tả: “Đó là một cái hố được đào bằng tay rồi phủ thêm vài thứ để người ta nghĩ là hiện tượng tự nhiên. Có ai đó đã đào hố và dùng một hỗn hợp gồm các chất nhôm, sắt và sulfur để tạo nên một đám cháy khiến nhiệt độ nơi này tăng cao”.

Các nhà khoa học tìm hiểu vụ "thiên thạch" khổng lồ giả mạo tại Latvia

Tiến sĩ Ilgonis Vilks, Chủ tịch Hội đồng khoa học Viện Thiên văn của ĐH Latvia, nói: “Thật đáng thất vọng khi đây là việc giả mạo. Chúng tôi rất hào hứng khi được báo tin này nên lập tức đến ngay, hóa ra lại bị lừa”. Theo ông Vilks, vật thể được cho là mảnh thiên thạch khổng lồ chỉ là một quả cầu được làm bằng đất và cỏ bị đốt cháy. Các cư dân khu vực này xác nhận, họ đã nghe một tiếng nổ lớn nhưng ông Vilks cho rằng, tiếng nổ đó không đủ để tạo nên một hố sâu như thế. “Chúng tôi mang một số vật thể tại hiện trường về phân tích trong phòng thí nghiệm và không tìm thấy bất cứ yếu tố gì để nói đây là một hiện tượng tự nhiên”, ông Vilks kết luận.

Không cần đến hiện trường, bà Caroline Smith của Bảo tàng tự nhiên London chỉ xem qua băng ghi hình vụ nổ của Steinbergs cũng khẳng định: “Đó không phải là vụ nổ phát xuất từ thiên thạch, vì thiên thạch không bốc cháy khi rơi xuống đất. Tôi nghe tin mảnh thiên thạch này có bán kính khoảng một mét nhưng đừng quên bất kỳ vật thể nào to đến thế cũng sẽ tự cháy khi đi vào bầu khí quyển, không thể tồn tại cho đến khi rơi xuống đất”. Bà Smith còn nhắc lại, mảnh thiên thạch lớn nhất từng rơi xuống mặt đất (vào năm 2007 tại Carancas, Peru) chỉ tạo nên một cái hố diện tích 15 mét vuông!

Thế là đã rõ, chẳng có mảnh thiên thạch nào rơi xuống, mọi thứ đều được dàn dựng. Cảnh sát Latvia bắt đầu điều tra, xem đó có phải là một vụ án hình sự hay không, ai đứng sau sự việc này. Có tin là Larisa Gerasimova, người chủ khu đất nơi thiên thạch rơi xuống đã thu 2 USD của những ai muốn vào xem mảnh thiên thạch. Người ta đặt nghi vấn, ai đó đã dựng lên vụ này vì muốn kiếm tiền, bởi từng có những mảnh thiên thạch được rao bán với giá hàng nghìn USD, vậy mảnh thiên thạch (giả) nặng hàng tấn này có thể trị giá đến bao nhiêu USD?

Hố sâu "giả mạo" từ vụ thiên thạch khổng lồ rơi xuống Latvia

Thủ phạm

Mọi người không phải chờ lâu. Chỉ hai ngày sau vụ việc, Đài truyền hình Tele2 của Thụy Điển thừa nhận, họ đã tạo ra vụ thiên thạch “dỏm” và sẽ bồi thường mọi phí tổn của Chính phủ Latvia liên quan đến vụ việc. Vita Sirica, người phát ngôn của Tele2, giải thích: “Chúng tôi muốn từ vụ thiên thạch rơi này hướng sự chú ý của mọi người đến tình trạng khủng hoảng kinh tế của Latvia”. Bà cho biết thêm: “Chúng tôi đã cử chín người đào chiếc hố này và đốt cháy vài chất hóa học ở đáy hố để tạo nên một vụ nổ thiên thạch”.

Vụ nổ “dỏm” xảy ra một ngày trước khi Quốc hội Latvia thông qua ngân sách khắc khổ năm 2010 nhưng không ai đánh giá cao trò đùa này của Tele2. Bộ trưởng Nội vụ Linda Murniece cho đó là “một trò đùa cay nghiệt không thể chấp nhận được”. Bà cho biết, chính phủ Latvia sẽ hủy hợp đồng với Tele2 vì không thể hợp tác với một hãng truyền hình dối trá.

Ông Girts Ozols, Chủ tịch Hiệp hội Quảng cáo Latvia, cho biết ông thực sự sửng sốt khi biết vụ nổ được dàn dựng bởi một hãng truyền hình. Ông cho rằng, vụ này không chỉ đáng được xem như một hành vi vô đạo đức trong lĩnh vực truyền thông và quảng cáo mà còn tạo ra cảm giác bất an cho người dân.

Tele2 là hãng truyền hình được thành lập vào năm 1993, hoạt động chủ yếu ở khu vực Đông Âu với khoảng mười triệu khách hàng ở Áo, Croatia, Estonia, Kazakhstan, Latvia, Lithuania, Na Uy, Nga, Thụy Điển... Người ta cho rằng, do sốt ruột trong việc phát triển thị trường nên hãng truyền hình non trẻ này đã tạo scandal để người dân ở khu vực này biết đến thương hiệu Tele2 của họ nhiều hơn.

Lợi bất cập hại, người ta hoàn toàn mất lòng tin vào Tele2, chỉ cho rằng đó là hãng truyền hình làm ăn gian dối bất chấp hậu quả.

 THIỆN NGA