Paracetamol - tưởng hiền mà dữ

Cục Quản lý dược (Bộ Y tế) vừa gửi văn bản yêu cầu các công ty đăng ký, sản xuất thuốc chứa hoạt chất paracetamol phải cập nhật, cảnh báo nguy cơ phản ứng phụ nghiêm trọng trên da. Thật ra, đây chỉ là một trong vô vàn tác dụng phụ nghiêm trọng của paracetamol mà người sử dụng “tôi nào biết, tôi nào có hay”.

Có lẽ người sử dụng chỉ đơn giản nghĩ rằng paracetamol là một loại thuốc giảm đau “thần tiên” nhất và họ cũng không ngờ rằng có rất nhiều thuốc chứa hoạt chất chủ yếu là paracetamol (ở Mỹ, paracetamol có tên gọi khác là Acetaminophen). Người sử dụng cũng chẳng mảy may lưu ý rằng bao nhiêu paracetamol là ở mức an toàn suốt 24 giờ, nếu sử dụng quá nhiều sẽ dẫn đến tác hại gì?

Theo một nghiên cứu vừa được xuất bản trong chuyên san The Journal of the American Pharmacists Association hồi đầu năm nay, các nhà nghiên cứu đã báo cáo rằng phần lớn bệnh nhân thiếu kiến thức về paracetamol và phớt lờ những tác dụng phụ nguy hiểm vốn có của loại thuốc này.

Có thể nói, đây là một loại thuốc phổ biến, quen thuộc với hầu hết mọi người và được sử dụng với nhiều mục đích, công dụng khác nhau. Paracetamol được sản xuất ở nhiều dạng bào chế khác nhau, từ một viên thuốc chỉ chứa duy nhất hoạt chất paracetamol dùng để trị đau đầu, hạ sốt, giảm đau…cho đến dạng phối hợp với những hoạt chất khác để bán mà không cần toa bác sĩ. Không ngoa khi nói rằng paracetamol hiện diện hầu hết ở mọi nhà, cơ quan, công sở…

Chính vì quá phổ biến nên bệnh nhân cứ nghĩ rằng paracetamol là một loại thuốc rất ư “dễ nuốt”. Tuy nhiên, những khuyến cáo gần đây buộc người sử dụng cần nắm vững những kiến thức về loại thuốc “ngụy quân tử” này. Vậy thì người sử dụng thuốc cần nên biết những điều gì?

Trong nghiên cứu nói trên, chưa đến 10% người sử dụng thuốc được khảo sát biết rằng chữ viết tắt cho paracetamol là APAP (acetyl-para-aminophenol). Cũng trong nghiên cứu này, chỉ có 35% người sử dụng thuốc biết rằng sử dụng quá liều paracetamol sẽ làm tổn hại gan, dù thông tin gây hại gan của paracetamol đã được lặp đi lặp lại ngày này qua tháng nọ. Điều đáng lo ngại là chỉ có 17% bệnh nhân biết rằng quá liều paracetamol có thể gây tử vong.

Có lẽ trẻ em là những nạn nhân thường xuyên của paracetamol, cho dù những loại thuốc dành cho các em đều ghi rõ liều lượng và dụng cụ đong lường kèm theo. Người sử dụng nên biết rằng có quá nhiều loại thuốc cùng chứa paracetamol, vì vậy cần đọc kỹ các loại thuốc và cộng lại xem tổng hàm lượng paracetamol là bao nhiêu. Để tránh phiền toái, khi sử dụng nhiều loại thuốc thì cần hỏi ý kiến dược sĩ, đừng tự ý mua dùng.