Bệnh hẹp động mạch cảnh dễ gây đột quỵ

Bệnh viện đa khoa Đồng Nai vừa mổ cấp cứu thành công cho 2 bệnh nhân nam ở TP.Biên Hòa bị hẹp động mạch cảnh là ông N.T.B. (75 tuổi, ngụ phường Bình Đa) và T.L.P. (72 tuổi, ngụ phường Quang Vinh).

Bác sĩ Khoa Ngoại lồng ngực - tim mạch Bệnh viện đa khoa Đồng Nai kiểm tra vết mổ cho bệnh nhân N.T.B. trước khi bệnh nhân này xuất viện.

Theo TS-BS.Nguyễn Anh Dũng, Trưởng khoa Ngoại lồng ngực - tim mạch Bệnh viện đa khoa Đồng Nai, hẹp động mạch cảnh là một trong những nguyên nhân chính gây tai biến mạch máu não (đột quỵ). Nếu không được phát hiện và chữa trị kịp thời bệnh dễ gây tử vong.

* Nguy cơ đột quỵ nhiều lần

Ông T.L.P. cho biết cách đây vài năm, ông thường hay bị đau đầu, chóng mặt, té ngất đột ngột mà không biết nguyên nhân, chỉ nghĩ là bị thiếu máu lên não. Cách đây vài hôm, khi được đưa vào Bệnh viện đa khoa Đồng Nai mổ cấp cứu, ông mới được bác sĩ cho biết bị hẹp động mạch cảnh bên phải mức độ rất nặng, gần như bị tắc luôn.

Còn trường hợp ông N.T.B. bị xơ vữa động mạch cảnh cả 2 bên. Tháng 8 năm ngoái, ông B. đã được mổ, nạo vét các mảng xơ vữa bên động mạch cảnh trái để máu thông lên não. Lần này, ông tiếp tục được mổ để nạo vét các mảng xơ vữa bên động mạch cảnh phải.

Ông B. cho biết ông thường xuyên bị đau đầu âm ỉ. Theo các bác sĩ, nếu như không có kinh nghiệm để phân biệt được đâu là thiếu máu lên não thông thường và bệnh hẹp động mạch cảnh thì rất dễ bị đột quỵ, dẫn đến tử vong. Sau khi được mổ, điều trị hơn 1 tuần tại Khoa Ngoại lồng ngực - tim mạch Bệnh viện đa khoa Đồng Nai, đến nay sức khỏe của ông B. đã ổn định và được xuất viện.

* Hiểu Biết về bệnh hẹp động mạch cảnh

Động mạch cảnh có kích thước khá lớn, nằm ở cổ, gồm động mạch cảnh trái và động mạch cảnh phải (có thể sờ thấy nhịp đập ở 2 bên cổ), là bộ phận đóng vai trò quan trọng trong việc đưa máu giàu oxy từ tim lên nuôi dưỡng não.

Động mạch cảnh bị hẹp là do các chất béo tích tụ thành các mảng xơ vữa phát triển dày lên từ thành mạch, làm giảm lưu lượng dòng máu lên não. Hẹp động mạch cảnh là một trong các nguyên nhân chính gây đột quỵ nhồi máu não và những cơn thiếu máu não thoáng qua.

TS-BS.Nguyễn Anh Dũng cho biết, đối tượng dễ mắc bệnh hẹp động mạch cảnh là những người cao tuổi từ 70 tuổi trở lên, đặc biệt thường gặp hơn ở những người cao tuổi có hút thuốc lá, thuốc lào, bị tiểu đường, có yếu tố nguy cơ tim mạch như: huyết áp cao, rối loạn mỡ máu, béo phì, ít vận động. Bệnh có mức độ nguy hiểm tương đương với các trường hợp hẹp động mạch vành. Tuy nhiên, hầu hết người bị hẹp động mạch cảnh không có triệu chứng nào cụ thể cho đến khi mức độ hẹp của động mạch trở nên trầm trọng.

Ở một số người, có thể xuất hiện những cơn đột quỵ nhẹ, được gọi là cơn thiếu máu não thoáng qua. Những cơn đột quỵ nhẹ này xảy ra khi một khu vực trên não bị thiếu nguồn cung cấp máu trong một khoảng thời gian ngắn. Các triệu chứng thường gặp khi bị đột quỵ nhẹ như: cảm thấy yếu hoặc tê ở một bên mặt hoặc tay, chân; chóng mặt, mất thăng bằng khi thay đổi tư thế, lú lẫn, nói lắp hoặc không thể nói chuyện; thị lực thay đổi.

Các bác sĩ khuyến cáo nếu thường xuyên xuất hiện những triệu chứng trên, người dân nên đến các cơ sở y tế có uy tín để được thăm khám. Bởi khi xảy ra tai biến mạch máu não, sẽ rất khó cho việc điều trị của bác sĩ và bình phục của bệnh nhân. Có những trường hợp bệnh nhân do phát hiện quá trễ không điều trị kịp thời đã bị tàn phế suốt đời.

* Phát hiện và điều trị bệnh

Cách tốt nhất để phát hiện bệnh hẹp động mạch cảnh chính là kiểm tra sức khỏe định kỳ.

Nếu bệnh nhân nghi ngờ có bệnh hẹp động mạch cảnh, bác sĩ sẽ tiến hành siêu âm màu hoặc chụp cộng hưởng từ mạch máu/chụp CT đa lớp cắt để đánh giá toàn thể hệ thống động mạch trong và ngoài sọ. Còn phương pháp chụp mạch số hóa xóa nền sọ não thường được các bác sĩ sử dụng trong can thiệp điều trị. Đây là phương pháp đưa ra chẩn đoán chính xác nhất về tình trạng lòng mạch, được coi là tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán bệnh mạch máu.

Hiện có 2 phương pháp chính để điều trị bệnh hẹp động mạch cảnh là phẫu thuật bóc tách nội mạc động mạch cảnh bị xơ vữa và đặt stent động mạch cảnh ngoài sọ. Điều trị nội khoa hẹp động mạch cảnh bằng việc kiểm soát huyết áp, kiểm soát tốt đường máu, giảm mỡ máu mức cho phép.

Để phòng tránh bệnh hẹp động mạch cảnh, TS-BS. Nguyễn Anh Dũng, Trưởng khoa Ngoại lồng ngực - tim mạch Bệnh viện đa khoa Đồng Nai khuyến cáo người dân nên có chế độ ăn uống và sinh hoạt điều độ. Những người không béo phì, không bị tiểu đường, có chế độ vận động tương đối đều đặn sẽ bớt nguy cơ bị tim mạch. Những người từ 50 tuổi trở lên nên hạn chế ăn uống những thức ăn chứa nhiều dầu mỡ, đường, chịu khó vận động đều đặn hằng ngày. Đặc biệt, không nên hút thuốc lá, thuốc lào vì đây là một trong những nguyên nhân gây ra rất nhiều bệnh, trong đó có hẹp động mạch cảnh.

Hạnh Dung (ghi)