Giảng viên trẻ mê sáng tạo

Từng ôm mộng trở thành một kỹ sư, song ngã rẽ cuộc đời đã đưa anh Nguyễn Văn Nghĩa đến với nghề giáo - nghề cao quý được cả xã hội tôn vinh. Anh hiện là giảng viên Khoa sư phạm Khoa học tự nhiên Trường đại học Đồng Nai.

Anh Nguyễn Văn Nghĩa (giữa) giới thiệu với sinh viên về Máy phát điện xoay chiều một pha do anh thực hiện.

Hơn 10 năm đứng trên bục giảng, anh Nghĩa không chỉ cháy hết mình với những giờ giảng bài cho sinh viên mà bằng sức trẻ, niềm đam mê với nghề, anh Nghĩa còn dành thời gian mày mò sáng tạo nên những thiết bị phục vụ giảng dạy được đánh giá cao tại các hội thi sáng tạo khoa học - kỹ thuật trong và ngoài tỉnh.

* Nhiều sáng kiến phục vụ giảng dạy

Qua nhiều năm giảng dạy bộ môn Vật lý, nhận thấy nguyên lý Pascal ở phần cơ học lớp 8 và cơ học chất lưu lớp 10 có nhiều ứng dụng trong đời sống rất gần gũi với học sinh. Trong khi đó, bộ đồ dùng thí nghiệm Vật lý chưa có bộ thí nghiệm máy nén thủy lực thể hiện rõ nguyên lý Pascal nên anh Nghĩa đã nghiên cứu thiết kế chế tạo thành công bộ thí nghiệm Máy nén thủy lực.

Bộ thí nghiệm được cấu tạo đơn giản với chi phí khá thấp. Chỉ với 2 ống bằng mica trong suốt có dung tích khác nhau để làm xi lanh và 2 piston, hộp chứa chất lỏng, 2 đĩa dùng để các vật nặng, chân đế (trên chân đế có bulông để điều chỉnh cân bằng), người dạy đã có thể tạo ra một thiết bị thí nghiệm giúp học sinh quan sát và hiểu nguyên lý Pascal một cách nhanh chóng. Anh Nghĩa cho biết bộ thí nghiệm này có thể dùng giảng dạy trong chương trình Vật lý lớp 8, lớp 10 và học phần thí nghiệm đại cương cho sinh viên. Sau khi bộ thí nghiệm được đưa vào giảng dạy thí điểm, kết quả mà bộ thí nghiệm mang lại khá rõ, hầu hết học sinh, sinh viên đều tỏ ra hứng thú. Các em tự tay thí nghiệm và rút ra bài học và vì thế nội dung bài học hằn sâu trong trí nhớ.

Ngoài bộ thí nghiệm Máy nén thủy lực, trong suốt quá trình giảng dạy, đến nay anh Nghĩa đã sở hữu khoảng 10 sản phẩm sáng tạo, như: các bộ thí nghiệm Quang học, Chuyển hóa giữa các dạng năng lượng, Chuông báo động, Máy phát điện xoay chiều ba pha...  Đáng nói là ngoài các sản phẩm sáng tạo phục vụ quá trình giảng dạy bộ môn Vật lý, anh Nghĩa còn có những sản phẩm phục vụ cho quá trình giảng dạy bộ môn Toán học. Tiêu biểu là bộ dụng cụ Tứ giác động phục vụ cho quá trình giảng dạy phần hình học trong Toán học lớp 8.

Bộ dụng cụ Tứ giác động có kích thước nhỏ gọn, được làm từ các thước mica dài được ghép với nhau thành hình tứ giác, ở mỗi góc gắn một thước đo độ và gắn bằng ốc vít chuồn để dễ dàng điều chỉnh khi cần. Với bộ dụng cụ này, khi học về tứ giác giáo viên chỉ cần hướng dẫn điều chỉnh các hình (hình thoi, hình bình hành, hình chữ nhật...), sau đó học sinh sẽ tự tìm ra các đặc điểm, tính chất của hình học. Đây là cách để giúp học sinh hoạt động nhiều hơn trong giờ học. Khi tự tìm ra đặc điểm, tính chất các em sẽ ghi nhớ bài học ngay tại lớp một cách dễ dàng.

* Ứng dụng vào thực tiễn

Bên cạnh các sản phẩm sáng tạo phục vụ công tác giảng dạy, từ thực tiễn cuộc sống anh Nghĩa đã ấp ủ và thực hiện thành công một số sản phẩm mang tính ứng dụng cao được hội đồng giám khảo các cuộc thi sáng tạo khoa học - kỹ thuật trong và ngoài tỉnh đánh giá cao.

Anh Nguyễn Văn Nghĩa bộc bạch, ý tưởng về thiết bị an ninh dành cho các cửa hàng kinh doanh vàng được anh ấp ủ từ lâu, nhưng chỉ sau hàng loạt các vụ cướp tiệm vàng xảy ra trong cả nước đã thôi thúc anh nghiên cứu và cho ra đời giải pháp Hệ thống chống cướp tiệm vàng.

Hệ thống chống cướp tiệm vàng hoạt động theo nguyên lý khi có hành động cướp tấn công đập vỡ kính lấy tài sản, dây dẫn đồng bên dưới tấm kính sẽ bị đứt, mạch điều khiển ngay lập tức nhận tín hiệu tác động đóng các chốt điện từ tích hợp bên trong làm các tấm trưng bày vàng sập xuống. Vàng sẽ tự động đổ vào các ngăn chứa an toàn phía trong và tấm đậy bị tác động sẽ bật ra đậy ngăn chứa vàng lại, bảo toàn số lượng vàng trên tấm trưng bày. Ngoài ra, hệ thống còn tích hợp thêm chuông có tiếng kêu lớn, bình xịt hơi cay giúp chủ tiệm vàng dễ dàng xử lý, bảo vệ tính mạng khi xảy ra sự cố.

Tham gia Hội thi sáng tạo khoa học - kỹ thuật tỉnh Đồng Nai năm 2016, giải pháp này được hội đồng giám khảo đánh giá cao. Bởi đây là giải pháp mới, có thể áp dụng rộng rãi cho các điểm kinh doanh vàng, giúp chủ tiệm yên tâm khi phát hiện có cướp, không để xảy ra tình trạng chống cự, giằng co ảnh hưởng đến tính mạng.

Anh Nguyễn Văn Nghĩa cũng cho biết thêm, sau thành công của giải pháp Hệ thống chống cướp tiệm vàng, hiện anh đang hoàn thiện 3 sản phẩm sáng tạo nữa, trong đó có 2 sản phẩm mang tính ứng dụng vào thực tiễn, đó là: Thiết bị tự động cảnh báo mất an toàn nguồn nước nuôi tôm sú và Chuồng heo chống ngập giúp giảm thiểu thiệt hại cho người chăn nuôi.

Nga Sơn