Chuyện địa danh và chữ nghĩa Nam bộ

Nhà xuất bản Văn hóa văn nghệ vừa tái bản có bổ sung cuốn sách Chuyện địa danh và chữ nghĩa Nam bộ của TS.Huỳnh Công Tín.

Nhà xuất bản Văn hóa văn nghệ vừa tái bản có bổ sung cuốn sách Chuyện địa danh và chữ nghĩa Nam bộ của TS.Huỳnh Công Tín.

Sách gồm 2 phần, phần 1 về chuyện địa danh Nam bộ với 170 địa danh và phần 2 về chuyện chữ nghĩa Nam bộ với 170 từ, cụm từ đặc trưng người Nam bộ thường dùng. Sách dày hơn 420 trang được xếp đặt theo vần A, B, C để dễ tra cứu như từ điển. TS.Huỳnh Công Tín từng nhiều năm là giảng viên Trường đại học Cần Thơ và An Giang, tác giả công trình Từ điển từ ngữ Nam bộ 1.470 trang được tái bản lần thứ 2, đang được tác giả chỉnh lý, bổ sung để tái bản lần thứ 3.

Trong sách có rất nhiều địa danh, từ, cụm từ liên quan đến Đồng Nai như: Ba tỉnh miền Đông, Bình Dương thị xã, Bộ đội Bình Xuyên, Cọp gấm Đồng Nai, Ghe Gia Định, Ngũ hổ tướng Gia Định…

Như địa danh cổ Nông Nại đại phố, tác giả giảng nghĩa: Nông Nại đại phố là một cụm từ gồm 2 thành tố: thành tố đầu là từ địa danh, thành tố sau là từ Hán Việt. Nghĩa từ vựng là “phố lớn, phố rất phát triển”. Sở dĩ gọi “Nông Nại”, cách gọi Quảng Đông, vì có ý kiến cho rằng người Hoa không phát âm được âm [đ] trong địa danh Đồng Nai.

Giảng về Ngũ hổ tướng Gia Định, tác giả viết, đó là: Nguyễn Huỳnh Đức, Nguyễn Văn Nhơn, Lê Văn Duyệt, Trương Tấn Bửu và Nguyễn Văn Trương, đã giúp Nguyễn Ánh đánh thắng Tây Sơn.

Có địa danh nghe rất quen như Miệt Thứ trong câu ca dao: Sương khuya ướt đọng giàn bầu/ Em về Miệt Thứ bỏ sầu cho qua; được dùng làm ca từ bài hát khá nổi tiếng Em về Miệt Thứ qua tiếng hát Phi Nhung, Hương Lan; tác giả bàn: “Miệt Thứ là một địa danh, nơi có 10 con rạch, còn gọi là thập câu…”. Các con rạch này trong thực tế có nhiều hơn và được người dân gọi theo thứ, từ Thứ Nhứt đến Thứ Mười Một… Miệt Thứ hiện nay nằm trải rộng chủ yếu ở 2 huyện An Biên và An Minh thuộc vùng rừng U Minh Thượng, tỉnh Kiên Giang.

Kỷ niệm vùng đất Nam bộ - Đồng Nai 320 năm hình thành và phát triển, sách Chuyện địa danh và chữ nghĩa Nam bộ đáng có để bổ sung kiến thức.

Trần Phi Châu