Chặt 'cánh tay phải', liệu Donald Trump có tránh bị rơi tự do

Sa thải "cánh tay phải", Donald Trump gặp khó khăn trong việc tái khởi động chiến dịch tranh cử để đấu với Hillary Clinton.

Corey Lewandowski (trái) đã luôn sát cánh cùng Donald Trump trong chiến dịch bầu cử sơ bộ. Ảnh: Washington Post

Với việc gia sa thải giám đốc chiến dịch tranh cử Corey Lewandowski, ứng viên đảng Cộng hòa Donald Trump đang nỗ lực cải tổ bộ máy vận động tranh cử. Nhưng liệu động thái này có quá muộn?

Trong chiến dịch tranh cử mà tỷ phú Trump rõ ràng không đáp lại nguyện vọng của bất kỳ ai ngoài chính mình, không có gì đảm bảo rằng sự ra đi của ông Lewandowski có thể giúp vực dậy một chiến dịch đang "rơi tự do", kênh CNN nhận định. Nguyên nhân của sự lao dốc này nằm chính ở bản thân ông Trump, hoạt động gây quỹ không hiệu quả cùng công tác tổ chức, chuẩn bị chưa kỹ càng.

Hồi đầu tuần, những thách thức ông Trump phải đối diện càng trở nên rõ ràng hơn, khi các báo cáo đệ trình Ủy ban Bầu cử Liên bang cho thấy ông trùm bất động sản chỉ có vỏn vẹn 1,3 triệu USD ngân sách tranh cử, so với mức 42 triệu USD của bà Hillary Clinton.

Ngay cả trong những giai đoạn khó khăn nhất của chiến dịch, bao gồm những cáo buộc rằng Lewandowski hành hung một nữ phóng viên, ông Trump dường như vẫn đề cao sự trung thành của phụ tá này trên hết. Nhưng điều đó đã thay đổi khi khảo sát cử tri những tuần gần đây cho thấy ông đang bị bà Clinton dẫn trước, buộc gia đình ông phải nhập cuộc mạnh mẽ để điều chỉnh chiến dịch.

Trong vòng hai ngày qua, các con của tỷ phú này, gồm con rể Jared Kushner, cùng chủ tịch chiến dịch tranh cử Paul Manafort đều hối thúc ông Trump sa thải Lewandowski, các nguồn tin tiết lộ. Cô con gái Ivanka Trump cùng ông Manafort thậm chí đã dọa sẽ rút lui nếu Lewandowski còn tại vị. Cuối cùng, họ đã thành công, nhưng những rắc rối ông Trump đang đối mặt còn vô cùng lớn.

Khi chỉ còn 4 tuần nữa là đại hội toàn quốc đảng Cộng hòa khai mạc, ông Trump có nguy cơ ngày càng lớn phải đối diện một cuộc "nổi loạn" của các đại biểu, có thể khiến ông suy yếu. Tỷ phú "bạo miệng" này cũng đang nhọc nhằn vận động các nhà tài trợ chủ chốt, những người cảm thấy bất an trước sự thiếu tổ chức của chiến dịch.

Trong khi đó, ở bên kia chiến tuyến, chiến dịch vận động của bà Hillary Clinton đang thắng thế ở khắp các mặt trận. Một số cố vấn của ông Trump công khai bày tỏ quan điểm rằng họ cần phải chuyển sang hướng xây dựng một chiến dịch vận động theo kiểu truyền thống.

Nhuệ khí giảm sút

Trong những sự kiện vận động gần đây, sự háo hức, nhiệt huyết của các cử tri dành cho tỷ phủ bất động sản đã giảm rõ rệt. Tại cuộc vận động hồi cuối tuần qua ở bang Arizona, lượng người tới tham dự chỉ đạt khoảng một nửa sức chứa của địa điểm tổ chức. Khảo sát của CNN và ORC được công bố hôm 21/6 cho thấy bà Clinton đang dẫn trước ông Trump với tỷ lệ 47% - 42% người được hỏi ủng hộ.

Dù sa thải giám đốc chiến dịch Lewandowski, vẫn có sự hoài nghi lớn trong đảng Cộng hòa rằng chiến dịch vận động của ứng viên này sẽ nhanh chóng thay đổi, chủ yếu do những sai lầm gần đây của ông Trump đã khiến ông tự làm khó mình.

Nếu người quản lý chiến dịch là nguyên nhân gốc rễ của những rắc rối, cử tri sẽ được thấy những thay đổi nhanh chóng trong tốc độ gây quỹ của ông Trump, cũng như mức độ tổ chức tại các bang chiến trường (bang không nghiêng rõ rệt về đảng nào) chủ chốt trong những tuần hoặc tháng tới, chiến lược gia đảng Cộng hòa Kevin Madden nhận định. Dù vậy, với phong cách quản lý của Donald Trump, ông Madden cho rằng một sự chuyển biến như vậy khó xảy ra.

"Hoạt động gây quỹ sẽ không thay đổi", Madden, một cựu cố vấn của tổng thống George W. Bush và ứng viên Mitt Romney, nói. "Khâu tổ chức sẽ không cải thiện. Ông Trump sẽ tiếp tục có những phát ngôn gây tranh cãi". Chuyên gia này cho rằng mọi tổ chức đều phản ánh người đứng đầu tổ chức đó. Những hỗn loạn, các vấn đề về vận động gây quỹ, vấn đề tổ chức...tất cả đều bắt nguồn từ việc ông Trump cho rằng đó là những vấn đề không quan trọng và chỉ tập trung vào việc trở thành đối tượng được truyền thông chú ý.

Ông Spencer Zwick, người từng lãnh đạo chiến dịch gây quỹ của ứng viên Romney trong các kỳ bầu cử năm 2008 và 2012, cho rằng chiến dịch của ông Trump đã nỗ lực quá ít, và một số nhà tài trợ không hài lòng với khâu quản lý của chiến dịch. Quan trọng hơn, ông Zwick cho rằng "Corey Lewandowski không phải là người tuyên bố rằng một thẩm phán liên bang không thể đảm nhiệm công việc của mình do là người Mỹ Latinh. Corey Lewandowski cũng không phải là người đưa ra những bình luận gây xúc phạm", mà chính là ông Trump.

Cuộc đua song mã

Trong giai đoạn bầu cử sơ bộ, ông Trump vượt qua các đối thủ khác dù gây nhiều tranh cãi. Nhưng khi bước vào cuộc đua song mã với bà Clinton, tỷ phú khó lòng duy trì được đà chiến thắng đó, do cựu ngoại trưởng đã xây dựng được hình ảnh đáng tin cậy, vững vàng. Ngoài ra, phe Dân chủ còn có được sự hậu thuẫn của những đồng minh quan trọng như Tổng thống Barack Obama và Thượng nghị sĩ bang Massachusetts Elizabeth Warren, những người không ngừng khắc họa ông Trump là lựa chọn không phù hợp cho vị trí tổng tư lệnh.

Luôn sát cánh bên ông Trump trong chiến dịch tranh cử, Lewandowski đã gắn bó với triết lý "Hãy để Trump là chính Trump". Tuy nhiên, những người chỉ trích Lewandowski mô tả ông như "một người nịnh bợ” không thể giúp ông Trump kiềm chế, khi ứng viên lao vào các cuộc cãi vã trên Twitter và tiếp tục đưa ra phát ngôn gây tranh cãi. Tuy nhiên, Lewandowski khẳng định rằng mình không phải là người "ba phải" và vẫn phản bác ông Trump nếu thấy ý kiến của tỷ phú không thích hợp.

Khi thông tin về vụ xả súng tại hộp đêm Pulse ở thành phố Orlando, bang Florida được lan truyền, ông Trump đã nhanh chóng đăng tải trên trang Twitter một dòng thông điệp tự ca ngợi những tiên liệu của chính mình. Ông cũng một lần nữa kêu gọi cấm người Hồi giáo nhập cảnh để ngăn chặn khủng bố. Dù vậy, không mấy người ủng hộ thông điệp đó, ngoại trừ chính các nhân viên của tỷ phú này.

Chính những lãnh đạo trong đảng Cộng hòa, bao gồm Chủ tịch Hạ viện Paul Ryan, lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện Mitch McConnell cùng Thượng nghị sĩ Bob Corker, đã chỉ trích ông Trump khi ứng viên này công kích một thẩm phán tại bang Indiana chỉ vì người này có gốc Mexico. Ông Ryan không ngần ngại gọi đó là những bình luận phân biệt chủng tộc.

Trong phát ngôn gây sốc gần đây nhất, ông Trump hôm 19/6 khẳng định với kênh CBS rằng mình sẽ cân nhắc khả năng sàng lọc các cá nhân theo chủng tộc (sử dụng chủng tộc hay sắc tộc làm căn cứ để nghi ngờ một người nào đó đã phạm tội).

"Tôi cho rằng chúng ta sẽ phải cân nhắc việc sàng lọc trên phạm vi quốc gia", ông Trump nói. Tôi ghét khái niệm này. Nhưng chúng ta phải bắt đầu sử dụng những lý lẽ thông thường và phải động não. Chúng ta thực sự phải cân nhắc việc này".

Không lùi bước

Trong khi ông Trump không bao giờ lùi bước trước những tranh cãi như trên, ngày càng rõ ràng rằng chiến dịch tranh cử của ông đang chệch hướng, khi không thể phát đi một thông điệp nhất quán. Trái lại, bà Clinton đang đẩy mạnh chiến dịch tấn công nhắm vào ông Trump.

Khảo sát của CNN/ORC cho thấy bà đang có lợi thế so với đối thủ trong việc xử lý nhiều vấn đề, bao gồm chính sách đối ngoại, người nhập cư, thương mại với các quốc gia khác, đề cử thẩm phán cho Tòa án Tối cao, cũng như các vấn đề liên quan tới quyền của người đồng tính. Cựu ngoại trưởng cũng được tin là người tốt hơn cho vị trí tổng tư lệnh, và đưa ra phán quyết giỏi hơn trong tình huống khủng hoảng.

Với những người Cộng hòa hy vọng vào sự trở lại mạnh mẽ của ông Trump, việc Lewandowski ra đi được xem là tín hiệu tích cực đầu tiên, cho thấy tỷ phú thực sự nghiêm túc trong việc xây dựng một chiến dịch vận động đáng gờm trong kỳ tổng tuyển cử.

Chủ tịch chiến dịch tranh cử Paul Manafort, người ban đầu được ông Trump mời vào chiến dịch để tranh luận với các đại biểu, đã giúp chỉ đạo quá trình mở rộng chiến dịch. Nhưng ông Lewandowski, theo nhiều nguồn tin, lại bị cho là nhiều lần cản trở việc tuyển dụng và làm chậm lại quá trình này. Khi Lewandowski ra đi, quá trình tuyển dụng nhân sự sẽ được đẩy nhanh.

"Việc này sẽ giúp cho ứng viên có cơ hội tăng cường nhân sự và triển khai một chiến dịch thực sự", chiến lược gia đảng Cộng hòa Charlie Black nói. "Ông ấy biết là phải bàn về chính sách và phải có kỷ luật hơn. Mọi ứng viên đều cần hiểu rằng khi nào họ cần rời sân khấu, nếu họ vừa phạm một sai lầm".

Tranh giành quyền lực giữa Lewandowski và Manafort đã khiến các nhà tài trợ e dè ủng hộ.

"Rõ ràng là đã có hai phe gây chiến với nhau, và thật khó để chiến dịch tập trung vào việc đưa ứng viên đến chiến thắng khi có những đấu đá ngay trong nội bộ", Ryan Williams, chiến lược gia của đảng Cộng hòa, nói. "Hy vọng rằng việc sa thải Lewandowski đã loại bỏ được vấn đề đó và tất cả những người còn lại sẽ tập trung dưới sự chỉ dẫn của một lãnh đạo, có lẽ là Paul Manafort".

Dù vậy chiến dịch vận động của ông Trump được tin là đã bỏ phí 6 tuần qua - giai đoạn then chốt để định vị trên chiến trường trong mùa thu tới, đặc biệt trước một "cỗ máy" vận động xuất sắc như của bà Clinton.

"Ánh hào quang vây quanh Trump dường như đang mờ nhạt dần", chiến lược gia đảng Cộng hòa Ryan Williams nhận định. "Có một cảm giác rất rõ ràng rằng chiếc bánh xe đang bị xì hơi, và họ cần phải bơm lại nó".

Xem thêm: Vì sao Donald Trump quyết chặt 'cánh tay phải' của mình

Chàng rể đầy ảnh hưởng trong chiến dịch tranh cử của Donald Trump

Hoàng Nguyên