Tổng thống Philippines: TQ vi phạm "Tuyên bố ứng xử"

PNO – Ngày 19/5, Tổng thống Philippines Benigno Aquino lên tiếng cáo buộc TQ vi phạm "Tuyên bố ứng xử" đã ký năm 2002, sau khi Bắc Kinh bắt đầu san lấp mặt bằng trên một đảo đá tranh chấp trong Biển Đông.

Người Philippines biểu tình biểu lộ đoàn kết với Việt nam trong vụ giàn khoan TQ - Ảnh: AFP

Tuần trước, Manila công khai cáo buộc Bắc Kinh tiến hành hoạt động cải tạo quy mô lớn tại đảo đá Gạc Ma (Johnson Reef), mà Việt Nam cũng như Philippines đều tuyên bố chủ quyền. Các quan chức Philippines lo ngại điều này có thể dẫn đến việc TQ xây dựng đường băng đầu tiên tại khu vực tranh chấp.

Phát biểu với báo giới, Tổng thống Aquino nói: "Theo quan điểm của tôi, những gì họ (TQ) đang làm, không nghi ngờ gì nữa, là sự vi phạm điều chúng ta đã thỏa thuận trong “Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông" (DOC).

Ông Aquino nhấn mạnh rằng TQ, cùng với các thành viên Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN ) đã ký DOC vào năm 2002 trong một nỗ lực làm dịu căng thẳng trên Biển Đông , nhưng thỏa thuận này không mang tính ràng buộc. Ông cho biết tuyên bố kêu gọi tất cả các bên để kiềm chế việc xây dựng các kết cấu mới trong khu vực tranh chấp cho đến khi xung đột được giải quyết.

TQ tuyên bố chủ quyền gần như tất cả các vùng biển giàu tài nguyên trong Biển Đông mà nhiều nước ASEAN khác, như Philippines, Brunei, Malaysia và Việt Nam và lãnh thổ Đài Loan, cũng tuyên bố chủ quyền của mình.

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao TQ Hua Chunying không xác nhận tuyên bố của Manila về hoạt động của TQ tại đảo đá Gạc Ma, mà khẳng định địa điểm này thuộc lãnh thổ TQ.

Ttoorng thống Aquino cho biết vấn đề là Tuyên bố DOC không ràng buộc các bên tham gia, nay cần thay thế bằng một thỏa thuận mang tính ràng buộc – Bộ quy tắc ứng xử (COC) – “để ngăn chặn các hành động có khả năng gây bạo lực và bất ổn" .

Tháng Ba vừa qua, Philippines đã yêu cầu một tòa án của Liên Hợp Quốc phán xét việc TQ tuyên bố chủ quyền đến 70% Biển Đông là một yêu sách bất hợp pháp. Philippines cũng đệ đơn phản đối ngoại giao riêng biệt đối với công trình cải tạo của TQ trên bãi đá Gạc Ma vào tháng trước, nhưng Bắc Kinh đã bác bỏ cáo buộc này với lập luận các rạn san hô là một phần của lãnh thổ TQ.

Đầu tháng Năm, TQ ngang nhiên đưa giàn khoan Haiyang-981 vào vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam, gây ra các cuộc đụng độ giữa tàu TQ và Việt Nam gần giàn khoan. Hành động của TQ cũng làm bùng lên các cuộc biểu tình chống TQ tại một số KCN tại Việt Nam.

THIỆN ĐẠO (Theo AFP, Reuters)