Nghệ thuật đích thực?

Xem ra ranh giới giữa nghệ thuật và khiêu dâm, cái đẹp thuần khiết và sự suy đồi luân lý chưa rõ ràng cho dù người tham gia vẫn xem đó là nghệ thuật đích thực

Với chủ đề hoa cỏ mùa xuân, hình vẽ trên cơ thể người mẫu dần thành hình với hoa và lá. Một bức vẽ phong cảnh điển hình thường thấy nhưng mang lại cảm giác thú vị hơn nhiều so với khi nó được vẽ trên giấy hay vải. Sức hút đó nằm ở chỗ bức tranh phong cảnh có thể chuyển động. “Một bức tranh 3D sống động vì nó là thật” - họa sĩ Phạm Hùng nói. Hơn hết, khi vẽ trên cơ thể người, chính tinh thần của “chất liệu” làm cho bức tranh có hồn một cách đặc biệt.

Cảm giác thú vị

Khác với người làm mẫu body painting để kiếm sống, nhiều người mẫu khác làm mẫu body painting với họ thực sự là một niềm vui “khi nó mang đến cho mình những cảm giác thú vị” - như lời chia sẻ của họ. Người mẫu Hiền Trang (biệt danh Hani Nguyễn, sinh năm 1992) là một người mẫu body painting được nhiều bạn trẻ ưa thích bởi những bộ ảnh body painting của cô. Trang đến với công việc này khá tình cờ khi được một nhóm nhiếp ảnh mời hợp tác. “Khi đứng trước máy ảnh, mình hóa thân vào nhân vật nên quên mất cả bản thân nhưng đến khi trở lại đời thường thì lại cảm thấy khá ngại ngùng. Với Hani, đây là công việc mang đến cho mình nhiều cảm xúc vì Hani tin tuyệt đối vào tài năng cũng như nhân cách của những họa sĩ có tâm huyết với nghệ thuật” - cô nói.

Diễn viên Hồng Ánh với tác phẩm body painting Ảnh: Phan Quang

Hani luôn hiểu mình đang làm gì, có đúng hay không. “Công việc của mình cũng như ê-kíp là sáng tạo và lưu lại cái gì đẹp nhất. Còn tốt, xấu hay dung tục là tùy cảm nhận, đánh giá của mỗi người nên khi mình đã cố gắng hết sức trong công việc, mình không có gì phải lo lắng cả. Người xem là những giám khảo khách quan, trung thực nhất” - Hani bày tỏ.

Họa sĩ Ngô Lực nhìn nhận: “Sâu thẳm trong mỗi người phụ nữ đều muốn lưu giữ hay khoe vẻ đẹp cơ thể của họ. Nếu ảnh khỏa thân vẫn là một môn nghệ thuật nhiều rào cản và khó để công khai thì rõ ràng body painting là một giải pháp thuận lợi bởi màu vẽ sẽ là tấm áo làm cho thân hình trở nên kín đáo”. Điều này lý giải cho sự phát triển của trào lưu body painting những năm gần đây trên thế giới và ở Việt Nam. “Nghệ sĩ, vốn là những người đẹp và họ có đầy đủ ưu thế để thực hiện những bộ ảnh body painting để đời” - các họa sĩ nói thêm. Và chính điều này đã thu hút nhiều ngôi sao nổi tiếng, thậm chí diễn viên nổi tiếng khó tính, như Hồng Ánh, cũng tham gia phong trào body painting. Chị chia sẻ: “Body painting là một môn nghệ thuật nhiều sức hút. Hơn hết, mỗi bức body painting đều chứa đựng những thông điệp rõ ràng. Đó chính là sự khác biệt”.

Thông điệp biến chuyển nhận thức

Nếu các nghệ sĩ nhiếp ảnh thế hệ đi trước chỉ dám khai phá thể loại body painting trong những bức ảnh tạo hình trên những đường cong cơ thể rồi thêm chút ánh sáng và bóng tối thì hôm nay, nhiều nghệ sĩ trẻ lại muốn nghệ thuật nude (khỏa thân) trở thành một thông điệp biến chuyển nhận thức chứ không chỉ là môi trường khảo sát thuần túy về mặt mỹ học.

Cho đến thời điểm này, hầu hết những buổi thực hành nghệ thuật đương đại có “dính líu” ít nhiều tới khỏa thân, trong đó có vẽ cơ thể, vẫn chưa được phép. Hầu hết những lần “phóng bút” của họa sĩ chỉ diễn ra trong không gian hoàn toàn riêng tư, kín đáo và có phần ngẫu hứng. Do không có khán giả, chỉ có mặt vài người bạn thân quen nên khó có thể gọi đó là buổi trình diễn nghệ thuật.

Được phép trình diễn công khai là điều mà các họa sĩ body painting muốn đạt tới để tìm tương tác với khán giả có mặt cũng như làm “phép thử” đối với quan niệm thuần phong mỹ tục trong xã hội và cả với “thước đo” của cơ quan quản lý văn hóa.

Đến nay, những hoạt động về body painting vẫn chỉ là tự phát dù body painting đang rất được giới kinh doanh ưa chuộng. Khá nhiều sự kiện chọn trình diễn body painting để thu hút khách hàng tại các quán bar, sự kiện giới thiệu sản phẩm… Thậm chí, body painting là một hình thức được ưa chuộng trong biểu diễn minh họa trên sân khấu, múa đương đại và thực hiện các MV (video ca nhạc). Tuy nhiên, hiện tại, rất khó để có một mô tả chính xác kèm thống kê đầy đủ về những người tham gia và các buổi thực hành nghệ thuật đương đại có liên quan tới khỏa thân. Sự khắt khe của công chúng và nhà quản lý khiến những buổi trình diễn trực tiếp của body painting phải biết tự giới hạn trong dòng chảy “ngầm” và quảng bá ra công chúng bằng hình ảnh ghi lại. Ngay chính bản thân các nghệ sĩ, người mẫu tham gia cũng xem đây là cuộc chơi riêng tư, có khi chẳng liên quan gì đến nghệ thuật.

Tuy vậy, tính thách thức của một loại hình nghệ thuật đầy mới mẻ và táo bạo này có vẻ như đã chinh phục được họa sĩ, người mẫu trên quan điểm “có thể làm bất cứ điều gì mà mình thích” - như lời giải thích của họ cho dù đó là công việc nhạy cảm, ranh giới giữa nghệ thuật và khiêu dâm, cái đẹp thuần khiết và sự suy đồi luân lý chưa rõ ràng...

Kỳ tới: Chỉ là cuộc chơi đua đòi