Lợi trước mắt...

Cầm trên tay tờ quyết định hưởng chế độ hưu trí hằng tháng của Bảo hiểm xã hội tỉnh, bà Trịnh Hoàng Yến (phường Trung Dũng, TP.Biên Hòa) rất vui mừng vì không ngờ mình cũng sẽ có ngày được hưởng lương hưu.

Người lao động đến làm thủ tục hưởng chế độ bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội tỉnh. Ảnh: H.DUNG

Bởi lẽ bà Yến chưa có đủ thời gian đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc để được hưởng chế độ hưu trí. Trước đó, bà Yến từng nhiều lần có ý định hưởng trợ cấp BHXH một lần.

* Không biết luật dễ bị thiệt

Tháng 1-2018, bà Trịnh Hoàng Yến (làm nhân viên tạp vụ của Sở Xây dựng) tròn 55 tuổi. Mặc dù đã đến tuổi nghỉ hưu nhưng bà Yến mới có gần 14 năm đóng BHXH bắt buộc, thiếu hơn 6 năm đóng BHXH bắt buộc mới đủ thời gian được hưởng chế độ hưu trí theo quy định.

Giống nhiều lao động có chung hoàn cảnh trước đó đã nhận trợ cấp BHXH một lần, bà Yến nghĩ mình sẽ không có cơ hội để hưởng lương hưu hằng tháng mà sẽ nhận trợ cấp BHXH một lần khoảng 45 triệu đồng. Thế nhưng, trong một lần được nghe cán bộ của BHXH tỉnh tuyên truyền về chế độ chính sách của BHXH tự nguyện, bà Yến đã có “hướng rẽ” mới.

Sau khi tham khảo các mức đóng BHXH tự nguyện, bà Yến lựa chọn mức đóng 550 ngàn đồng/tháng/6 năm còn thiếu. Tổng cộng số tiền bà Yến phải đóng là hơn 50 triệu đồng (được giảm hơn 1 triệu đồng do đóng luôn một lần cho nhiều năm). Từ ngày bà Yến nộp số tiền BHXH tự nguyện đến ngày bà được hưởng chế độ hưu trí (1-10-2018), mọi thủ tục được giải quyết rất nhanh chóng, thuận tiện.

Phân tích về sự thiệt hơn giữa việc hưởng trợ cấp BHXH một lần với việc tham gia BHXH tự nguyện để được hưởng chế độ hưu trí đối với người lao động, ông Nguyễn Văn Chuông, Phó chánh văn phòng Bảo hiểm xã hội tỉnh cho hay: “Với số tiền 45 triệu đồng hưởng BHXH một lần, nếu chi tiêu ở mức hơn 1 triệu đồng/tháng thì chỉ sau 3,2 năm, bà Yến sẽ tiêu hết số tiền này. Nhưng khi bà Yến đóng thêm 50 triệu đồng, bà sẽ được hưởng lương hưu từ ngày 1-10-2018 cho đến hết đời với mức hưởng gần 1,4 triệu đồng/tháng. Ngoài ra, bà Yến còn được một thẻ bảo hiểm y tế miễn phí với mức hưởng 95% khi đi khám, chữa bệnh. Điều này vô cùng cần thiết với những người đã lớn tuổi như bà Yến”.

Chia sẻ cảm xúc sau khi được nhận thẻ bảo hiểm y tế, bà Yến nói: “Thông thường hằng năm tôi phải bỏ hơn 700 ngàn đồng để mua thẻ bảo hiểm y tế. Nay được cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí trọn đời, tôi đỡ được một khoản chi phí. Đặc biệt, gần đây khi sức khỏe có phần suy giảm thì tấm thẻ bảo hiểm y tế càng có ý nghĩa hơn với những người như tôi. Nhiều người bạn tôi trước kia do không biết luật đã xin hưởng BHXH một lần, rất thiệt thòi”.

* Để người lao động hiểu luật

2 năm trở lại đây ngày càng có nhiều trường hợp người lao động xin hưởng chế độ BHXH một lần thay vì chờ đủ thời gian để hưởng chế độ hưu trí.

Theo thống kê của cơ quan BHXH tỉnh, từ đầu năm 2018 đến nay, toàn tỉnh có hơn 33,8 ngàn người lao động hưởng trợ cấp BHXH một lần, tăng 13,6% so với cùng kỳ năm 2017. Đối tượng hưởng trợ cấp BHXH một lần là những lao động đến tuổi hoặc chưa đến tuổi nghỉ hưu nhưng nghỉ việc, có thời gian đóng BHXH bắt buộc chưa đủ để được hưởng chế độ hưu trí. Ngoài ra, cũng có những người nghỉ việc và chuyển từ Đồng Nai đến nơi khác sống nên muốn hưởng chế độ BHXH một lần để có một khoản tiền, chi cho các nhu cầu của cá nhân và gia đình.

Có thể thấy trong một số trường hợp hưởng BHXH một lần sẽ giúp người lao động giải quyết được vấn đề nào đó trước mắt. Nhưng về lâu dài, nhất là khi người lao động không còn khả năng lao động lại không có một khoản tiền lương hưu hằng tháng sẽ gây ra rất nhiều hệ lụy, ảnh hưởng đến cả gia đình và hệ thống an sinh xã hội.

Theo Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, BHXH tự nguyện là loại hình BHXH do Nhà nước tổ chức, người tham gia được lựa chọn mức đóng, phương thức đóng phù hợp với thu nhập của mình và Nhà nước có chính sách hỗ trợ tiền đóng. Do được liên thông với BHXH bắt buộc nên không chỉ những lao động trong khu vực quan hệ lao động mới được tham gia BHXH mà cả nông dân, thợ thủ công, người lao động tự do (là công dân Việt Nam, từ đủ 15 tuổi trở lên) cũng có thể tham gia.

Để người lao động hiểu hơn về những ích lợi khi tham gia BHXH tự nguyện, thời gian qua cơ quan bảo hiểm đã tổ chức nhiều đợt tuyên truyền tại các khu nhà trọ công nhân vào buổi tối; in tờ rơi để cấp cho người lao động xem trong giờ nghỉ trưa; tuyên truyền miệng tại các hội nghị báo cáo viên với sự tham gia của các cán bộ Công đoàn cơ sở các công ty, doanh nghiệp.

“BHXH tỉnh cũng đã ký kết với Hội Liên hiệp phụ nữ tỉnh để tuyên truyền cho lao động nữ tại các địa phương trong tỉnh về chế độ, chính sách của bảo hiểm. Từ đó, giúp chị em cân nhắc, lựa chọn việc hưởng chế độ bảo hiểm sao cho có lợi nhất, đảm bảo tốt vấn đề an sinh xã hội” - ông Nguyễn Văn Chuông cho hay.

Hạnh Dung