Thách thức của giáo viên khắp thế giới

Chìa khóa cho kết quả giáo dục là chất lượng giáo viên. Tuy nhiên, ở nhiều quốc gia trên thế giới, nhà giáo đang gặp nhiều thách thức.

Ngày mai, Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) sẽ công bố kết quả PISA mới nhất dựa trên các bài kiểm tra năm 2015. Đây là chương trình đánh giá học sinh quốc tế ở độ tuổi 15, là nghiên cứu toàn cầu diễn ra 3 năm một lần nhằm đánh giá năng lực Toán, Khoa học và Đọc hiểu (có 72 quốc gia tham dự). 

Khi kết quả PISA gần nhất được công bố vào năm 2013 (dựa trên các bài thi năm 2012), Thượng Hải và Singapore được ca ngợi khắp thế giới vì thứ hạng cao. Việt Nam đứng thứ 17 về Toán, thứ 19 về Đọc hiểu và thứ 8 về Khoa học trên tổng số 65 quốc gia tham gia kỳ thi. 

Theo Andreas Schleicher, giám đốc giáo dục và kỹ năng ở OECD, giáo viên là chìa khóa tạo nên sự khác biệt. "Các quốc gia Đông Á chắc chắn đã có những lựa chọn khác. Nếu cần chọn giữa quy mô lớp học nhỏ hơn và giáo viên tốt hơn, họ chắc chắn chọn giáo viên", ông nói. Schleicher cho biết thêm, chi phí giáo dục trên mỗi học sinh là tiêu chí chỉ chiếm 20% kết quả giáo dục của một quốc gia. 

Trên tinh thần tôn vinh nghề giáo khi kết quả OECD PISA sắp được công bố, tờ Telegraph kết hợp Hội đồng Anh phỏng vấn giáo viên khắp thế giới về những thách thức họ phải đối mặt trong nghề. Bài viết đăng trên Telegraph ngày 5/12.

1. Khoảnh khắc tuyệt vời nhất khi làm nghề giáo?

Sedat Dagtekin, Thổ Nhĩ Kỳ (24 năm trong nghề)

Tôi là giáo viên toán ở trường trung học. Năm 1994, khi tôi đang viết lên bảng thì một học sinh ở hàng cuối đứng dậy diễn trò hài hước chọc cười các bạn. Học sinh đó nghĩ rằng tôi không thể nhìn thấy, nhưng tấm bảng đã phản chiếu hình ảnh. Tôi không hề quay người lại, nhưng vẫn nhắc cậu học sinh ngồi xuống và tiếp tục giải bài. Cậu bị sốc, do đó thử từ từ giơ tay lên xem liệu tôi có phát hiện ra không. Tôi nói: "Em có biết là một số giáo viên có mắt đằng sau lưng không? Sao vẫn giơ tay làm gì thế?". Học sinh bị thu phục thực sự.

Laura Giugnini, 55, Italy (28 năm trong nghề)

Tôi là giáo viên tiếng Anh trung học. Khoảnh khắc đặc biệt của nghề giáo mà tôi nhớ mãi là kỳ thi cuối cấp của một học sinh đặc biệt. Cậu bị điếc bẩm sinh và xấu hổ khi nói chuyện, kể cả bằng tiếng mẹ đẻ. Tuy nhiên, cậu rất thích tiếng Anh và thực sự muốn học ngôn ngữ này. Thay vì chọn thi viết, cậu chọn thi nói. Sau khi phần thi kết thúc, mọi người rất xúc động, không ai nói nên lời. Tôi vẫn rất tự hào về học sinh đó.

Natalya Penner, Kazakhstan (31 năm trong nghề)

Tôi dạy tiếng Anh từ tiểu học đến trung học. Nhiều năm trước đây, một học sinh từng nói với tôi rằng không thể hiểu được tại sao giáo viên lại chọn công việc có mức lương thấp và quá nhiều thách thức. Mẹ em học sinh đó là kế toán, chỉ làm nửa ngày nhưng kiếm được rất nhiều tiền. Tôi chợt suy ngẫm về lý do mình chọn nghề, rồi sau đó lại quên đi.

Một năm sau, tôi có chuyến đi thực tế đến thành phố khác với một nhóm học sinh, trong đó có em học sinh kể trên. Khi đến nhà ga, tôi bất ngờ được nhiều học sinh cũ chờ đón. Tối nào cũng có người đến thăm và trò chuyện ở khách sạn tôi nghỉ. Chỉ đến lúc đó, em học sinh kia mới nói, bây giờ em đã hiểu ý nghĩa của việc trở thành giáo viên.

Fareda Etalla, Nam Phi (25 năm trong nghề)

Nhiều năm trước đây, tôi dạy cùng một giáo viên thường xuyên nhận được hạt óc chó từ một học sinh lớp một. Những hạt óc chó bổ dưỡng này luôn được đặt trong túi nhỏ và cô rất thích chúng. Một ngày, cô hỏi em rằng em lấy hạt óc chó từ đâu. Em nói rằng chủ nhật nào bố cũng mua cho bà, nhưng bà không có răng để ăn nên em luôn cất lại cho cô giáo mình. Tôi vẫn nhớ mãi gương mặt hạnh phúc của cô khi kể câu chuyện đó. 

2. Thách thức lớn nhất đối với giáo dục nước bạn là gì?

Stephan, 30, Đức (4 năm trong nghề)

Stephen dạy ở Berlin, Đức với 26 tiết mỗi tuần, mỗi tiết kéo dài 45 phút. Trẻ em Đức học ở trường 7 đến 8 tiếng mỗi ngày.

Tại Berlin, số lượng học sinh đang dần tăng. Nhiều gia đình chuyển đến Berlin sống, trong đó có những người tị nạn. Trường học của tôi may mắn có đội ngũ học sinh rất cởi mở, sẵn sàng giúp đỡ bạn mới đến. Có cả "lớp học chào mừng" và câu lạc bộ sau giờ học nhằm giúp các bạn học tiếng Đức nhanh hơn. 

Tiến sĩ Sophia Kitsou, Hy Lạp (20 năm trong nghề)

Cuộc khủng hoảng kinh tế ảnh hưởng nghiêm trọng đến giáo dục. Một phần ba ngân sách giáo dục đã bị cắt. Tuy nhiên, tiền không phải là vấn đề duy nhất. Cải cách giáo dục ở Hy Lạp đã bị chính trị hóa mạnh mẽ. Những chính sách đổi mới được áp từ trên xuống, tuy nhiên chỉ giáo viên thực sự hiểu cần thay đổi gì từ kinh nghiệm chính mình trong lớp học.

Ma Zhi, 26, Trung Quốc (6 năm trong nghề)

Theo tôi, thách thức lớn nhất là làm thế nào để cải cách giáo dục trong bối cảnh toàn cầu. Hiện nay, ở Trung Quốc, phần lớn trường không có cơ hội trao đổi giáo viên hoặc sinh viên với các nền văn hóa, quốc gia hoặc khu vực khác. Kết quả là nhiều học sinh có điểm rất tốt trong các kỳ thi nhưng rồi lại thất nghiệp. Giáo viên thì dạy rất tốt theo sách giáo khoa nhưng lại không biết cách truyền cảm hứng cho học sinh, trao cho chúng quyền tự học và sáng tạo. 

Olga Sapukhina, 29, Nga (8 năm trong nghề)

Tôi tin rằng mỗi trường học nên là một đảo hòa bình giữa thế giới đầy biến động. Bất cứ ai bước qua cổng trường nên cảm nhận được sự an toàn. Vì điều này, sự thay đổi trong giáo dục cần được xem xét thật kỹ lưỡng. Đó là thách thức lớn nhất.

Francis Muema, 43 tuổi, Kenya (18 năm trong nghề)

Hiện nay tôi dạy tại trường trung học Kajembe, ở ngoại ô thành phố Mombasa, dọc theo bờ biển Ấn Độ Dương. Nhiều học sinh có hoàn cảnh khó khăn, hầu hết đến từ các gia đình phức tạp và một số là trẻ mồ côi. Các lớp học của tôi có khoảng từ 20 đến 70 học sinh.

Một trong những điều khó khăn nhất đối với tôi là sự thiếu thốn tài liệu giảng dạy và học tập, rất khó để khiến học sinh hiểu được vấn đề. Sự nghèo đói và thiếu hỗ trợ từ phía nhà trường càng khiến mọi chuyện trở nên tệ hơn. 

3. Điều khó khăn nhất khi trở thành giáo viên?

Stephan, 30, Đức (4 năm trong nghề)

Quản lý thời gian là một vấn đề, đặc biệt tại Berlin, nơi chúng tôi được yêu cầu dạy 26 tiết một tuần. Một vài năm trước đây từng là 24 bài học và trước đó nó thậm chí còn ít hơn. Kết quả là khối lượng công việc hàng tuần có thể lên đến 60 giờ hoặc nhiều hơn để chuẩn bị bài học, đánh dấu, việc quản lý, tư vấn và dạy kèm các học sinh. 

Snezana Ciganović, 56, Serbia (33 năm trong nghề)

Một điều khó khăn là cải cách liên tục và sự không chắc chắn chúng tôi phải đối mặt mỗi khi có một chính quyền mới. Mọi người đều muốn cải cách và nhận thức được rằng hệ thống giáo dục đang lạc hậu, nhưng không có chiến lược rõ ràng. Ngoài ra, với tất cả sự tôn trọng về quyền trẻ em, mọi người dường như đã quên rằng quyền cũng là nghĩa vụ. Và cả giáo viên cũng có quyền con người! 

Alaa 'Saleh Al-Dasouqi, Hitteen trại tị nạn, Jordan (7 năm trong nghề)

Số lượng học sinh trong một lớp quá nhiều, điều này khiến chúng tôi thực hiện nhiệm vụ khó khăn hơn. Mối quan tâm khác là bản chất của việc dạy ngoại ngữ. Tiếng Anh không có cơ hội thực sự được sử dụng bên ngoài lớp học, thậm chí làm trì trệ quá trình học tập.

Fareda Etalla, Nam Phi (25 năm trong nghề)

Khi quản lý lớp học quá đông học sinh với ít hỗ trợ, kỷ luật là một thách thức bởi trẻ có nền tảng và văn hóa toàn toàn khác nhau. Ngôn ngữ mà trẻ em được dạy hầu hết không phải là tiếng mẹ đẻ của chúng, do đó rào cản học tập rất lớn. 

4. Giáo viên ở nước bạn được coi trọng như thế nào?

Stephan, 30, Đức (4 năm trong nghề)

Nói chung, giáo viên có một địa vị xã hội cao hơn so với các nước châu Âu khác. Điều này được phản ánh qua việc trả lương. Tuy nhiên, cũng có những định kiến ​​tiêu cực về giáo viên liên quan đến thời gian làm việc của họ và số ngày nghỉ lễ.

Hana Kuchyňková, Cộng hòa Séc (28 năm trong nghề)

Bố mẹ không khuyến khích con cái trở thành giáo viên. Mức lương giáo viên không cạnh tranh. Các chính trị gia chỉ tôn trọng giáo viên trước các cuộc bầu cử. 

Moise Alina Elena, 31 tuổi, Romania (8 năm trong nghề)

Moise Alina Elena làm việc cho một trường công lập ở Ploiesti, Prahova County, Romania và dạy 18 tiết mỗi tuần.

Giáo viên đang dần mất địa vị xã hội, phản ánh bằng mức lương thấp, quan hệ khó khăn với phụ huynh, chương trình quá tải, thiếu nguồn lực giáo dục chất lượng, sự quan liêu. 

Laura Giugnini, 55, Italy (28 năm trong nghề)

Giáo viên là nghề không được đánh giá cao bởi bị trả lương không xứng đáng, hơn nữa mọi người nghĩ giáo viên làm việc không chăm chỉ. Mọi người thường chỉ phán đoán mà không thực sự trải qua để đánh giá đúng. Có quá nhiều chỉ trích lên giáo viên và hệ thống giáo dục, nhưng không có nhiều áp lực lên chính phủ nhằm hỗ trợ và cải thiện. 

Natalya Penner, Kazakhstan (31 năm trong nghề)

Có rất nhiều thay đổi ở nước tôi những năm qua nhằm thay đổi tình trạng giáo viên. Chúng tôi có rất nhiều sự hỗ trợ từ Chính phủ và của Bộ Giáo dục và Khoa học, nhiều cuộc thi chuyên nghiệp với giải thưởng lớn. Năm 2012, tôi đã thắng một cuộc thi và đã nhận được danh hiệu "Giáo viên xuất sắc nhất của năm" cùng giải thưởng 10.000 đôla Mỹ. Trong tháng mười, chúng tôi kỷ niệm ngày Nhà giáo và những bức chân dung của các giáo viên giỏi nhất được treo trên các đường phố. Chính phủ có chương trình đặc biệt cho giáo viên trẻ đi làm việc ở các làng quê gồm hỗ trợ tài chính, một ngôi nhà và mức lương cao hơn. 

5. Lý do bạn muốn trở thành giáo viên?

Ma Zhi, 26, Trung Quốc (6 năm trong nghề)

Đơn giản vì tôi đã gặp được rất nhiều giáo viên tuyệt vời trong cuộc sống, và dĩ nhiên là cả giáo viên không tốt. Tôi đến từ một gia đình lao động có thu nhập thấp. Bố mẹ đã làm việc rất chăm chỉ để trả tiền cho việc học của tôi, vì vậy họ không thể đủ khả năng để mua cho tôi quần áo. Tôi vẫn nhớ khi còn đi học tiểu học, tôi luôn luôn mặc một chiếc áo len màu nâu mẹ đan cho. Các giáo viên chế giễu trước mặt cả lớp. Sau lớp học, tôi nói với người bạn thân nhất rằng nếu có thể là một giáo viên, tôi sẽ luôn luôn yêu thương học trò.

Youssr Chediac, Lebanon (20 năm trong nghề)

Tôi bị cuốn hút bởi cách một người có thể ảnh hưởng và thay đổi cuộc sống của người khác. Trở thành giáo viên là cách để chạm vào cuộc sống của nhiều người và khuyến khích họ đánh giá cao việc học, khám phá và nâng cao tiềm năng của mình.

Olga Sapukhina, 29, Nga (8 năm trong nghề)

Một giáo viên là một diễn viên, nhà văn, bác sĩ, luật sư, chính trị gia, họa sĩ và đạo diễn. Có ai không muốn trở thành tất cả trong số họ?

6. Bạn bị kiểm soát nhiều như thế nào?

Moise Alina Elena, 31 tuổi, Romania (8 năm trong nghề)

Xem xét tất cả hạn chế của chương trình giảng dạy, tôi sẽ nói không hẳn là tôi bị kiểm soát. Tôi phải cung cấp cho học sinh những gì chúng cần để vượt qua các kỳ thi. Mấu chốt là cách dạy, cách khiến học sinh để tâm vào môn học. 

Sedat Dagtekin, Thổ Nhĩ Kỳ (24 năm trong nghề)

Sau 24 năm giảng dạy, với kinh nghiệm có được ở các trường quốc gia và quốc tế, tôi có thể nói rằng mình có toàn quyền kiểm soát chương trình giảng dạy toán học của mình. Tuy nhiên, giáo dục và giảng dạy là những khái niệm không đứng yên. Điều này có nghĩa là giáo viên phải luôn đổi mới mình, cải thiện mọi kỹ năng theo thời gian.

7. Nghề giáo thay đổi thế nào kể từ khi bạn bắt đầu làm giáo viên?

Hana Kuchyňková, Cộng hòa Czech (28 năm trong nghề)

Hầu hết ngành nghề đều thay đổi, tích hợp công nghệ vào các bài thuyết trình và dự án. Lúc đầu, tôi nhớ chỉ sử dụng sách giáo khoa, phấn và bảng đen. Bây giờ, học sinh được dạy làm thế nào để được độc lập, làm thế nào để tìm thấy những câu trả lời mà họ cần, làm thế nào để hòa thuận với nhau. Trong giảng dạy hiện nay, không có ngày nào giống ngày nào. 

Drita Emrullahu-Krasniqi, 60, Kosovo (37 năm trong nghề)

Đã có những thay đổi và cả sự thoái lui trong giáo dục. Ngày nay, với sự phát triển công nghệ và khung chương trình giảng dạy mới, giáo viên đang thay đổi vai trò của họ, từ các giảng viên và các nhà giáo dục trở thành những người hỗ trợ học sinh hiểu được các mục tiêu và chỉ cho họ cách để đạt được chúng.

Phiêu Linh