Những sai lầm thường gặp khi mua và sử dụng thớt

Chế biến thức ăn chín, sống trên cùng một chiếc thớt; sản phẩm ẩm mốc, nứt nẻ, nhiều vết cắt chồng chéo vẫn chưa thay... dễ khiến vi khuẩn xâm nhập.

Hầu như gia đình nào cũng có từ một đến vài chiếc thớt, nhưng không phải ai cũng biết sử dụng đúng cách. Nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực tư vấn dinh dưỡng, bác sĩ Lê Thị Bích Diệp từng chứng kiến không ít trường hợp phải nhập viện vì chế biến thức ăn trên chiếc thớt kém vệ sinh.

Giám đốc Viện dinh dưỡng TP HCM chỉ ra những hiểm họa khôn lường từ vật dụng này mà các bà nội trợ thường xuyên mắc phải. 

Chế biến thức ăn sống, chín trên cùng một chiếc thớt

Nhiều gia đình có thói quen chỉ dùng một chiếc thớt cho mọi mục đích. Sau khi mổ cá xong, rửa sạch rồi băm thịt. Cũng chính chiếc thớt đó dùng để cắt thức ăn chín và cho rằng đã rửa sạch nên vẫn an toàn.

Điều này rất nguy hiểm, vì trên thực phẩm tươi sống như thịt, cá, cua ốc... đều có nhiều vi trùng, vi sinh vật, vi khuẩn, siêu vi, vi nấm, ký sinh trùng... Khi thức ăn nấu chín, những vi trùng này chết đi. Song, trên chiếc thớt, chúng vẫn còn bám vào kẽ nứt, vết cắt trên bề mặt, sinh sôi nảy nở rất nhanh.

Dùng thớt riêng đối với thực phẩm chín và sống sẽ giúp gia đình bạn hạn chế bị lây nhiễm chéo các bệnh từ đường ăn uống.

Dù bạn rửa sạch thớt trước khi chế biến thực phẩm chín nhưng không thể loại bỏ  hết các vi trùng này. Khi dùng chung thớt, chúng sẽ bám lên thực phẩm chín (thường dùng để ăn luôn, không nấu lại), gọi là lây nhiễm chéo. Chính những vi trùng này là nguyên nhân gây ra tình trạng ngộ độc thực phẩm, các bệnh lây nhiễm từ thực phẩm khác.

Ví dụ, khi dùng thớt để chặt thịt gà, heo, nếu gà bị nhiễm cúm, heo nhiễm cầu trùng heo tai xanh..., do đây là những bệnh không thể nhìn thấy bằng mắt thường nên virus gây bệnh này dễ bám vào thớt và lây nhiễm khi bạn dùng để thái, chặt thức ăn chín.

Để tránh các bệnh lây nhiễm chéo, mỗi gia đình nên có tối thiểu hai chiếc thớt, một chiếc dùng cho thực phẩm tươi sống, một cho thực phẩm chín. Nếu thường sử dụng thớt để băm, chặt thức ăn hoặc sử dụng riêng cho trẻ thì nên sắm thêm cái thứ 3.

Sử dụng cả 2 mặt

Nhiều người thường sử dụng hai mặt của thớt, mặt này chặt thịt, mặt kia chặt cá. Đây là cách dùng sai rất phổ biến. Trên thực tế, các mặt phẳng dùng để kê thớt khi chế biến thức ăn như nền nhà, kệ bếp... là nguồn ô nhiễm, bẩn. Khi đặt mặt thớt xuống, vi khuẩn, vi trùng đã bám vào, do vậy, bạn chỉ nên sử dụng một mặt.

Thớt đã ẩm mốc, nứt nẻ vẫn chưa thay

Thớt gỗ sau một thời gian dùng dễ bị thấm nước, mùn hóa, ẩm mốc, nứt nẻ, nhiều vết cắt... khiến các loại ký sinh trùng gây bệnh phát triển. Nếu tiếp tục sử dụng, bạn sẽ dễ bị nhiễm bệnh từ các loại ký sinh trùng này. Cách tốt nhất là nên thay mới sau 6 tháng sử dụng. Nếu sử dụng nhiều, bà nội trợ nên thay thớt sau 3-4 tháng.

Không phải gỗ nào cũng có thể làm thớt, do vậy, khi mua thớt nên chú ý đến chất liệu và kỹ thuật sản xuất. Sản phẩm tốt phải làm từ loại gỗ có chất liệu không bị mùn, thớ gỗ phải nhỏ, chắc và mịn như gỗ me, xà cừ, sồi... Nếu dùng thớt làm từ những loại gỗ không chịu được nước (bị mùn khi có nước) thì thớt dễ bị nứt, lỏm, tạo chỗ lưu trú và phát triển cho các loại vi trùng gây bệnh.

Chọn thớt có sớ ngang

Thớt cắt thành từng lóng là thớt có sớ gỗ cắt ngang, khi dùng loại này để cắt thức ăn thì nước, thực phẩm sẽ dễ đi theo sớ gỗ, thẩm thấu vào bên trong thớt. Khi rửa không thể làm sạch bề mặt, vì nước thực phẩm đã thẩm thấu vào bên trong. Tiếp tục cắt thức ăn thì các mùn gỗ sẽ bong lên, trộn lẫn vào thực phẩm sạch, dẫn đến nguy cơ nhiễm khuẩn.

Nên chọn loại xẻ dọc theo thân cây, vì nước, thực phẩm thừa sẽ ít nằm trên mặt thớt, lúc vệ sinh thớt thì nước, thực phẩm thừa sẽ trôi đi một cách dễ dàng.

Chọn thớt có màu sắc lòe loẹt

Thớt nhựa thường làm từ các hỗn hợp mà người tiêu dùng không thể kiểm soát độ an toàn, trong đó một số loại nhựa bạn không chắc có thể sử dụng trực tiếp chế biến thực phẩm không.

Các loại thớt làm từ nhựa, gỗ có màu sắc bắt mắt thường được các nhà sản xuất pha chế, sơn phết bằng chất tạo màu có thể gây hại cho sức khỏe người tiêu dùng. Một số chất, khi tiếp xúc với thực phẩm có thể gây nên nguy cơ tiềm ẩn cho sức khỏe mà bạn không thể lường hết. Do vậy, bà nội trợ không nên mua sản phẩm lòe loẹt, có sơn màu để đảm bảo sức khỏe cho cả nhà.

Không quan tâm đến nguồn gốc sản phẩm

Nhiều gia đình thường chọn bừa loại thớt nào đấy mà không để ý đến nguồn gốc xuất xứ. Đây là một sai lầm nghiêm trọng, vì phần lớn thớt gỗ, nhựa không rõ nguồn gốc, khó đảm bảo an toàn vệ sinh.

Cũng như nhiều sản phẩm khác, ngoài chất liệu chính là gỗ, nhựa, thủy tinh... nhiều nhà sản xuất còn dùng các chất phụ gia khi sản xuất để sản phẩm chắc, cứng và bóng hơn. Những chất phụ gia này có thể thấm, bong ra trộn lẫn vào trong thức ăn mà bạn không thể kiểm soát được.

Bạn nên chọn thớt của những thương hiệu uy tín để biết xuất xứ, đảm bảo mua loại không sử dụng các chất độc hại và có thể truy nguồn gốc khi gặp phải vấn đề trong quá trình sử dụng.

Ngoài ra, tùy theo cách nấu nướng của từng gia đình, bạn nên chọn loại có độ dày mỏng khác nhau để chế biến thực phẩm. Thớt dày và rộng để chặt, băm thực phẩm, còn thớt mỏng chỉ dùng để thái rau, củ, quả.

Nguyễn Loan